Ardahan'ın "Marka Köyü" Kora: Tarih, Kültür ve Dijital Öncülük
Ardahan Merkez Hoçvan Bölgesi'nde yer alan Kora Köyü, yüzlerce yıllık tarihi ve kültürel mirasıyla dikkat çekiyor. Asıl ve orijinal adı Kora olmasına rağmen, zamanla Bayramoğluköyü ve hatta bölge insanı tarafından uzun yıllar Mehmetaliarslan Köyü olarak da anılmıştır. Günümüzde köyün resmi adı Bayramoğlu olsa da, yerel halk ve köylüler tarafından Kora ismi yaygın olarak kullanılmaktadır.
Dijital Medyada Bir İlk: Marka Köy Kora
Kora Köyü, özellikle 1998 yılından itibaren internet ve medyada kazandığı popülerlik sayesinde "markaköy" olarak tanımlanmaktadır. Bu ünün arkasında ise köyün yetiştirdiği isimlerden biri olan Gazeteci Yazar Mehmet Ali Arslan bulunmaktadır.
Dijital Öncülük: Mehmet Ali Arslan, 1995 yılında Ardahan, Kars, Iğdır ve Hoçvan köylerinin ilk kez dijital medyada yayımlandığı platformları oluşturarak bölgenin tanıtımında öncü bir rol üstlenmiştir.
Hoçvan'a Özel Platform: Aslan, Hoçvan Bölgesi için ayrı bir tanıtım platformu olan Mehmetaliarslan.Kora'yı kurarak, Hoçvan köylerinin ilk kez kendi köyüne ait bu internet sitesinden yayınlanmasını sağlamıştır.
Marka Kutlaması: Köyün "marka köy" oluşunun 20. yıl kutlaması 2018 yılında Bayramoğlu (Kora) Köyü'nde gerçekleştirilmiştir. Kutlamaları başlatan Mehmet Ali Arslan, köyde bulunan Kora Kalesi'ne köyü temsil eden logo ve bayrakları asmıştır. Çevre köylerin de destek verdiği etkinlikler günlerce sürmüştür.
Dernekleşme: Köyün ilk derneği, yine Mehmet Ali Arslan'ın önerisiyle 2007 yılında İstanbul Sarıyer'de kurulmuştur.
🏰 Medeniyetlerin Durağı: Sınır Bölgesi Kora
Bir sınır bölgesi olması Kora Köyü'nün ve içinde bulunduğu bölgenin kültürel yapısını zenginleştirmiştir. Bölge, antik dönemden itibaren birçok medeniyete ev sahipliği yapmıştır:
Ev Sahipliği Yapan Uygarlıklar: Urartular, Medler, Persler, Bizanslılar, Gürcüler, Ermeni Krallıkları, Selçuklu ve Osmanlılar bölgede hüküm sürmüş ve her kültürün izlerini bırakmıştır.
Rus İşgali ve Harabeler: Bölgenin uzun yıllar süren Rus işgali, köyün kültürel ve ekonomik yapısını derinden etkilemiştir. Köyde ve bölgede o günlere ve Ermenilerden kalma harabelere dair izlere rastlanmaktadır. Ancak bu harabeler hakkında yeterli bilgi bulunmamaktadır.
Etimoloji: Kora kelimesinin etimolojik kökenine dair bugüne kadar herhangi bir inceleme yapılmamıştır. Kelimenin köken itibariyle Osmanlıca veya Kürtçe bir kelimeden türemiş olabileceği düşünülmektedir.
🌾 Ekonomi ve Coğrafi Yapı
Kora Köyü, Ardahan il merkezine 42 km uzaklıkta yer almaktadır. Köye komşu olan köyler arasında Hasköy (Xas), Nebioğlu, Binbaşar (Murka), Lehimli, Tunçoluk (Panik), Yaylakarakolu, Ömerağa ve Hacıali Köyü bulunmaktadır.
Geçim Kaynağı: Bölge insanı için temel geçim kaynakları tarım ve hayvancılıktır. Yaygın olarak koyun ve sığır yetiştiriciliği yapılmaktadır.
Mandıralar (Zavod): Yaylalarda hayvanlardan sağılan sütlerin işlenip değerlendirildiği mandıralara "zavod" denir. Bu küçük işletmelerde üretilen tereyağı, kaşar peyniri, gravyer ve lor gibi hayvansal ürünlerin önemli bir kısmı satılmaktadır.
Bal Üretimi: Ardahan yaylalarında kovanlarda üretilen çiçek balı ülke genelinde aranan bir üründür.
Tarım Ürünleri: Köyde yetiştirilen başlıca ürünler, iklim koşulları nedeniyle sınırlı olup patates, arpa ve buğdaydır.
Altyapı: Bayramoğlu köyünde elektrik, su, okul ve cami mevcuttur.
Gundê Kora yê Erdexanê: Çîrokek Dîrokî, Çandî û Pêşengiya Dîjîtal
Gundê Kora, ku dikeve Navenda Hoçvanê ya Erdexanê, bi dîrok û mîrata xwe ya çandî ya bi sedan salan balê dikişîne ser xwe. Her çend navê wê yê resen û orîjînal Kora be jî, di demê re wekî Bayramoğluköyü û heta bi salan ji aliyê gelê herêmê ve wekî Gundê Mehmetaliarslan jî hatiye binavkirin. Her çend îro navê gund ê fermî Bayramoğlu be jî, navê Kora ji aliyê gelê herêmê û gundiyan ve bi giştî tê bikaranîn.
🌐 Pêşengiya Medya Dîjîtal: Kora Gundê Marka
Gundê Kora, nemaze ji sala 1998an vir ve, bi populerbûna xwe ya li ser înternet û medyayan, wekî "gundê marka" tê pênasekirin. Li pişt vê navûdengê jî yek ji kesên ji gund derketî ye: Rojnamevan û Nivîskar Mehmet Ali Arslan.
Pêşengiya Dîjîtal: Mehmet Ali Arslan di sala 1995an de platformên ku yekem car gundên Erdexan, Qers, Îdir û Hoçvanê di medyaya dîjîtal de weşandine, ava kiribû û di danasîna herêmê de roleke pêşeng girtiye ser xwe.
Platforma Taybet a Hoçvanê: Arslan ji bo Herêma Hoçvanê platformeke danasînê ya taybet bi navê Mehmetaliarslan.Kora ava kir û yekem car gundên Hoçvanê ji ser vê malpera înternetê ya ku aîdî gundê wî ye, hatin weşandin.
Pîrozkirina Markabûnê: Pîrozkirina 20emîn salvegera "gundê marka"bûna gund di sala 2018an de li Gundê Bayramoğlu (Kora) hat lidarxistin. Mehmet Ali Arslan, ku pîrozbahî da destpêkirin, logo û alayên ku gund temsîl dikin, li ser Qeleya Kora ya li gund daleqand. Şahiyên ku gundên derdorê jî piştgirî danê, bi rojan dom kirin.
Komeleya Gund: Yekem komeleya gund, dîsa bi pêşniyara Mehmet Ali Arslan, di sala 2007an de li Sarıyer a Stenbolê hat damezrandin.
🏰 Bingeha Şaristaniyan: Kora Herêma Sînor
Bûyîna herêmeke sînorî, avahiya çandî ya Gundê Kora û herêma ku lê ye, dewlemend kiriye. Herêm ji serdema antîk ve mazûvaniya gelek şaristaniyan kiriye:
Şaristaniyên Mazûvan: Urartu, Med, Pers, Bîzansî, Gurcî, Keyaniyên Ermenî, Selçûqî û Osmanî li herêmê serwerî kirine û şopên her çandê li pey xwe hiştine.
Dagirkirina Rûsyayê û Wêranî: Dagirkirina Rûsyayê ya bi salan li herêmê, bandoreke kûr li ser avahiya çandî û aborî ya gund kiriye. Li gund û herêmê şopên wan rojan û xerabeyên ji Ermeniyan mayî hene. Lê belê, di derbarê van xerabeyan de têra xwe agahî tune ye.
Etîmolojî: Heta niha di derbarê koka etîmolojîk a peyva Kora de ti lêkolîn nehatiye kirin. Tê texmînkirin ku dibe ev peyv ji peyveke Osmanî an jî Kurdî hatibe çêkirin.
🌾 Aborî û Avahiya Erdnîgarî
Gundê Kora ji navenda bajarê Erdexanê 42 km dûr e. Gundên cîran ên Kora ev in: Gundê Hasköy (Xas), Nebioğlu, Binbaşar (Murka), Lehimli, Tunçoluk (Panik), Yaylakarakolu, Ömerağa û Hacıali.
Çavkaniya Debarê: Çavkaniyên sereke yên debarê ji bo gelê herêmê çandinî û sewalkarî ne. Bi berfirehî pez û dewar tê xwedîkirin.
Şîrgeh (Zavod): Ji şîrên ku di zozanan de ji ajalan têne dotin, li şîrgehan ku jê re "zavod" tê gotin, tên hilberandin. Beşeke girîng a berhemên heywanî yên wekî rûnê nivîşk, penîrê qaşar, gravyer û lorê ku di van kargehên piçûk de tên hilberandin, tên firotin.
Hilberîna Hingiv: Hingivê kulîlkan ê ku di qeşayan de li zozanên Erdexanê tê hilberandin, li seranserê welêt tê xwestin.
Berhemên Çandiniyê: Berhemên sereke yên ku li gund tên çandin, ji ber şert û mercên avhewayê, sînordar in û bi tenê kartol, ceh û genim in.
Binesazî: Li Gundê Bayramoğlu elektrîk, av, dibistan û mizgeft heye.
